مبانی نظری تصمیم گیری

تصمیم ‏ گیری ، تاریخچه و مفاهیم آیا تصمیم ‏ گیری ، پدیده ‏ های عجیب و ناشناخته ای است یا آنکه کار راحت و ساده ای است ؟ هنوز معلوم نیست که چگونه ، چه موقع و کجا تصمیم ساخته و پرداخته می شود . به گفته ی مدیر عامل شرکت جنرال موتورز « اغلب سخت است که بگویم که چه کسی و چه موقعی تصمیم گرفته است و حتی چه کسی مبدأ تقصیم بوده است . غالباً من نمی دانم در جنرال موتورز چه موقع تصمیم گرفته می شود ؟ من به خاطر نمی آورم که در یک جلسه کمیته ای بوده باشم و مسائل به رأی گیری گذارده شود . معمولاً یک نفر مسائل را خلاصه می نماید . دیگران با تکان دادن سر یا ابراز نظر خود به اجماع می رسند » ( کوبین ، 1980 ) مطالعه مفهوم و ماهیت تصمیم ‏ گیری ، کار و مشکل است و این ناشی از هنگامی که می گوییم تکلیف چیزی را معین کرده ایم ، درباره موضوعی به توافق رسیده ایم ، مسئله ای را حل و فصل کرده ایم ، به نتیجه ای رسیده ایم ، جواب پیدا نموده ایم و ... در تمامی این موارد منظورمان این است که تصمیمی اتخاذ شده است و با اتخاذ این تصمیم ، جریان یا فرآیندی به پایان رسید و خاتمه یافته است . مشکل در این است که سرانجام و پایان یک فرآیند را می توان شروع و آغاز فرآیندی دیگر تلقی کرد . در نتیجه با آغاز دهه 1950 میلادی شاهد حرکت و فعالیتی در زمینه ماهیت ، فرآیند و تئوری های تصمیم ‏ گیری هستیم که به مرور شتاب مصرس و قابل ملاحظه ای به خود گرفته است . ( مظاهری ، 1379 ). این مفهوم در مدیریت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و پس از آن تئوری ها طرح ها و تعاریف فراوانی در این زمینه ارائه شده است ، در زیر بعضی از این تعاریف آورده شده است . تعریف تصمیم ‏ گیری تصمیم گرفتن در لغت به معنی ، اداره کردن ، قصد کردن آمده است ( دهخدا ) رادفر و همکاران ( 1387 ) تصمیم ‏ گیری را فرآیند پیچیده ای می دانند که شامل انواع توانایی های فکری و نیز داشتن اطلاعات در مورد تصمیمی که می ‏ خواهیم بگیریم می باشد . الوانی ( 1385 ) تصمیم ‏ گیری را عبارت از انتخاب یک راه میان راه ‏ های مختلف می داند . تصمیم ‏ گیری ، عبارت از مطالعه ، شناسایی و انتخاب گزینه ‏ ها براساس ارزش ها ، اولویت ها و توجیهات تصمیم گیرنده است . تصمیم ‏ گیری ، شامل چندین مرحله است ، به این ترتیب که ابتدا باید به مشخص نمودن گزینه ‏ ها پرداخت و سپس بهترین گزینه را که هماهنگ با اهداف ، نحوه زندگی ، ارزش ها و خواسته ‏ های افراد است ، برگزید . ( هریس ، 1998 ) تصمیم ‏ گیری ، عبارت از فرآیند انتخاب ممتازترین گزینه با قاعده از میان